Februari
Week 5: Walnotenolie, walnotenmeel, walnotenpesto.
Walnoten Gekraakte walnoten Walnotenschalen
We hebben een dertig jaar oude walnotenboom in de tuin die ontzettend veel noten geeft, elk jaar. Kraaien en eekhoorns zijn er erg blij mee maar gelukkig laten ze genoeg voor ons over. De eekhoorns begraven de noten in de tuin maar ook in het jonge bos naast onze tuin. Het gevolg: nieuwe, inmiddels drie metershoge, walnotenbomen die het afgelopen jaar goed gedragen hebben. We hebben met de eekhoorns afgesproken dat ze daarmee nu hun notenvoorraad voor de winter aanvullen, maar of ze zich eraan houden.
Om de notenschaal te breken speel je 'hamertje tik'. Met een welgemikte tik op de bovenkant (de iets smallere kant) breekt de schaal langs de naden open en kun je de noten er redelijk onbeschadigd uit halen. De kracht waarmee je moet tikken is een kwestie van uitproberen.
De walnotenschalen gebruiken wij in de tuin om op de gladde delen van de paden te strooien. Het aantal glijpartijen is daardoor sterk afgenomen. Sommigen gebruiken de vliezen die tussen de noten zitten voor het maken van walnotenthee. Zo kun je dus alles van de walnoot gebruiken.
Walnoten Walnoten malen met mouli julienne Walnotenpers
Zorg ervoor dat de walnoten in de schaal goed drogen. Als je merkt dat dit niet helemaal goed is dan kun je ze een paar dagen op een droge plek nadrogen maar doe dit niet kortbij een warmtebron.
We gaan u laten zien hoe je walnotenolie kan maken. De walnoten worden grof gemalen met een mouli julienne met het schijfje met de grootste gaten. Dan gaan we de Piteba pers gebruiken. (https://piteba.com/nl/winkel-oliepers-notenkraker-onderdelen-thuis-olie-persen-fruitpers/1-piteba-oliepers-7435114797721.html) Het hand-aangedreven apparaat kost ongeveer € 100. Uitbreidingen zijn mogelijk.
Bevestig de Piteba op een tafel of workmate. Klemmen moet je zelf kopen maar je kunt ook een constructie maken met hout aan de achterkant zodat je de Piteba kunt vastklemmen tussen de twee planken van de workmate.
Walnotenpers Geperste walnoten Walnotenmeel
Hoe je de Piteba in elkaar zet wordt duidelijk beschreven in de meegeleverde gebruiksaanwijzing.
Zorg ook dat je de draaiende delen goed insmeert met bv. zonnebloemolie. (sluitdop hand-vast draaien en sluitbout een paar slagen draaien maar niet helemaal erop zodat de twee gaatjes open blijven en naar beneden gericht blijven. Je kunt meer producten persen voor olie en dan moeten de gaatjes iets dichter gedraaid worden)
Enkele voorbereidingen:
Zoek zelf een glazen potje of glas dat mooi onder de persbuis ertussen past zodat de olie die uit de spleetjes aan de onderkant van de persbuis komt er mooi in druppelt.
Gebruik een plastic flesje als vuldop en snij deze halverwege doormidden. De bovenkant van het flesje past mooi in de vulopening.
Een bakje aan het einde van het apparaat om de gedroogde pulp dat uit de gaatjes gedrukt wordt op te vangen.
Zorg dat het meegeleverde olielampje (lampenolie zelf kopen) onder de persbuis deze buis goed warm heeft gemaakt door het een kleine 10 minuten te laten branden voordat je begint.
Nu gaan we beginnen:
Nu kun je rustig kleine beetjes gebroken walnoot in de vulopening werpen terwijl je de hendel, met de klok mee, draait. Ga zo door, kleine beetjes noot in de vulopening en per seconde ongeveer een hele slag draaien.
Eerst komt er een beetje zwarte olie in het opvangbakje maar al gauw zie je de gedroogde pulp uit de gaatjes komen. Als de druk in de persbuis groter wordt zal je zien dat er langzaam walnotenolie uit de spleetjes aan de onderkant van de persbuis gaat druppelen en langzaam zie je ook dunne straaltjes stromen.
Opbrengst van 4 potten Ongezuiverde walnotenolie Geklaarde olie
Vier potten gepelde walnoten leverde 1 pot goudgele walnotenolie en een potje olie met walnotenoliedrab. Het schuim verdwijnt vanzelf.
De gedroogde rolletjes lijken wel een beetje op konijnenvoer, maar is zeer smakelijk en prima te gebruiken. Maak er meel van met een staafmixer of in de blender.
Eigen geperste walnotenolie is een mooi cadeau om te geven. In een mooi smal flesje ook nog een sieraad. Voor een halve liter zuivere walnotenolie ben je gauw € 15 kwijt (groothandelsprijs), maar in de speciaalzaak loopt de prijs voor 100 ml. koudgeperste biologische kwaliteitsolie op van € 7.50 tot € 12.50
Walnotencake Walnotenpest Walnotenolie op salade
De walnotenmeel kun je gebruiken om te bakken, bv. cake of koekjes, maar gebruik niet meer dan 25 gram walnotenmail op 100 gram bakmeel omdat het product anders erg donker wordt en niet goed rijst.
De walnotenoliedrab (misschien een prijsvraag uitschrijven voor een charmantere naam) is ideaal om te gebruiken als pesto met brood of stokbrood. Pel enkele knoflookteentjes en doe ze in een knoflookpers. Vervolgens een stevige snuif zout erdoor roeren. Na 5 minuten goed roeren. Heerlijk met brood of stokbrood.
De walnotenolie alleen koud gebruiken op bijvoorbeeld een salade van veldsla, raapjes en roodlof, vers uit de tuin geoogst. Je kunt er ook een heel fijne dressing van maken.
Mooi toch? Zoveel smakelijk genot uit eigen tuin.
Week 6: Groene planten in de winter.
Van links naar rechts boven: Aarbeiboom, Stautonia, Braziliaanse guave, Akebia.
onder: Rozenmarijn, Lavendel, Laurier, Japanse Wolmispel.
In ons klimaat verliezen de planten in de herfst hun blaadjes en in de lente groeien er nieuwe blaadjes aan. Toch zijn er planten die hun blaadjes houden. Naaldbomen zijn daar mooie voorbeelden van (behalve de Lariks) en ook Braam en zeker Klimop zijn struiken en klimplanten die hun blaadjes behouden.
Maar er zijn zeker meer planten die in de winter hun bladeren behouden. Sommige alleen bij niet al te strenge winters maar andere kunnen vorst van 15 graden makkelijk aan. Het zijn veelal exoten. Hier bedoelen we niet dat ze uit de tropen komen maar uit andere delen van de wereld. Gebieden waar deze planten 'geleerd' hebben om met vorst te leven.
Wil je een eetbare siertuin ook in de winter een groene uitstraling geven dan zijn dit soort planten een aanrader. Zeker in een eetbare siertuin want hun product is te gebruiken in de keuken. Ze geven allen vruchten, behalve de Rozemarijn die een smaakmaker is en de Lavendel voor de geur.
Van links naar rechts boven: Passiflora, knoflook, Chinese bieslook, Olifantenpoot.
onder: Doorlevende Bonenkruid, Hulst, Tijm, Kerrieplant.
Ook in de sierlijke moestuin staan in de winter planten die groen zijn of worden. De Passiflora is behoorlijk winterhard en geeft in de zomer bloemen die de titel 'kunstwerk' kunnen dragen. Looksoorten groeien ook in de winter, de Chinese bieslook heeft in januari al eetbare blaadjes. Hulst is niet eetbaar maar wel heel mooi.
Van links naar rechts boven: Heuvelland, Mexicaanse meidoorn, Rhus, Kardoen.
onder: Salie, Olijfwilg, Jeneverbes (V), Jeneverbes (M).
Zo is in februari al heel wat in ons kale, maar mooie, landschap te zien. In het kale, maar mooie, landschap waar ons voedselbosje in ligt, loopt de Mexicaanse Meidoorn al uit. Ook hier staan planten die het hele jaar door groen blijven en in de keuken een nuttige functie hebben.
Kruidige wintersoep: Een combinatie van een paar blaadjes Laurier, een takje Rozemarijn en enkele jeneverbessen geven aan een koolsoep een bijzonder fijne smaak. Zelfs alleen een biologische bouillon met voornoemde smaakmakers heeft een bijzondere smaak.
Winterbescherming: plastic, rieten mat, kruiwagen.
Natuurlijk vragen sommige planten in de winter om bescherming. Dat geldt in onze tuin alleen voor jonge planten. We willen ze de eerste jaren van hun prille leven wel een handje helpen. De jonge Citroen, Japanse wolmispel en Chileense guave krijgen van ons de eerste jaren een rieten matje omdat ze blaadjes hebben en zonlicht geweerd moet worden om temperatuurschommelingen te voorkomen. Andere bladloze planten kunnen met plastic ook door de winter geholpen worden.
Omdat de vorst erg stevig is hebben we over de ondiepe kuil (een ingegraven wasmachinetrommel) onze kruiwagen gelegd die op deze manier een beetje extra bescherming biedt.
Jullie zien dat er nu niet veel in de tuin gedaan wordt, maar dat er toch midden in de winter nog iets eetbaars te oogsten valt, hou je er wel contact mee tot in de keuken.
Week 7: Lente in de winter.
De komende dagen hebben we lenteweer. De temperaturen komen elke dag boven de 15 graden en de nachten zijn niet meer koud. Terwijl ik dit schrijf hoor ik grote groepen Kraanvogels over de Keutenberg vliegen. Dan krijg je helemaal het lentegevoel. Maar we moeten oppassen, enkele jaren gelegen hebben we in april verschillende dagen nog sneeuw gehad. Maar dit neemt ons niemand af.
De planten die we rond november in de veranda hebben gezet mogen alvast naar buiten. Dat kan omdat de vorst in ieder geval meerdere dagen weg blijft. Kunnen ze al een beetje acclimatiseren maar het is ook goed tegen de luizen die op sommige planten zaten.
Mocht er nachtvorst komen dan gaan ze weer naar binnen.
De Chayote-vruchten lopen mooi uit, maar die gaan natuurlijk nog niet de volle grond in. Da's te vroeg. We hopen over een dik half jaar weer de nodige vruchten te hebben. Rauw geschild of in de wok zijn ze eerlijk. Klik op Chayote voor meer info.
De Zoete aardappel hebben we gekocht bij de Waog in Neer die deze aardappel grootschalig kweekt. Over een paar weken gaan we ze weer tot leven wekken zodat ze scheuten maken. Vorig jaar hadden we pech, weinig opbrengst, misschien te droog geweest en hadden we wat water moeten geven. Maar dit jaar proberen we het opnieuw. Voor meer info, klik op: zoete aardappel in onze tuin
De zaden die we via Velt hebben besteld zijn nu allemaal binnen. We hebben de zakjes gesorteerd op de tijd dat we ze moeten zaaien. De eerste zaden worden komende week al gezaaid.
We hebben ook weer de Shiitake-deuvels met tien eiken stammetjes gekocht bij Pension Groenewoud in Swalmen. Komende week worden de gaatjes geboord en de deuvels er voorzichtig ingeslagen. De stammen komen in een schaduwhoekje op een stapel te liggen. Volgend jaar geven ze op zijn vroegst enkele paddenstoelen, sommige doen er twee jaar over om productie te leveren.
Meer info, klik op: Shii-take kweken in onze tuin
De slakkenwal moet ook weer hersteld worden want deze is op een paar plaatsen ingezakt.
Je ziet het, er is al genoeg te doen in en om de tuin. Dit zijn enkele activiteiten.
Week 8: Lentekriebels.
Een opvallend vroege lente. In februari verschillende dagen met temperaturen die normaal zijn voor mei. Iedereen blij natuurlijk, maar het is onrustbarend en dat willen we nu natuurlijk niet zien.
De plantenwereld reageert direct op dit vroege voorjaar. Daslook en Rabarber lopen al uit en de Kornoelje staat volop in bloei. Ook de knoppen van de Kaukasische pimpernoot (Staphylea colchica), met zijn eetbare nootjes in de vruchtdozen, staan op springen. Grappig om te zien, in Brabant wordt deze hoge struik klootzakkenboom genoemd en in Vlaanderen de Paternosterbollekesboom.
De Korkussen staan nu in vele kleuren in bloei terwijl de sneeuwklokjes op hun einde lopen. Overigens hebben al veel bol- en knolgewassen hun groene sprietjes tussen het gras al naar boven gedrukt. Vorig jaar biologische bloembollen gekocht via Velt (Vereniging voor Ecologische Leven en Tuinieren)
De zoete aardappels staan in potten op een verhoging boven de centrale verwarming op een wijze dat ze continu voldoende warm blijven want dat hebben ze graag. De aarde is licht vochtig maar zeker niet nat. Is ook niet nodig want de 'aardappel' heeft voorlopig vocht genoeg in zijn lijf. Over een paar weken komen loten die, als ze groot genoeg zijn, netjes afgesneden worden en in water gezet. Ze krijgen dan wortels. Dit zijn dan de nieuwe plantjes. Het werkt dus anders dan bij de bekende gewone aardappel.
De plantuitjes hebben we uitgespreid en buiten gelegd zodat ze al een beetje wennen aan het weer buiten. Wel zorgen dat ze niet in de regen liggen.
Dat doen we niet met de aardappel want die gaat van deze kou rillen. De pootaardappeltjes mogen bij ons op de slaapkamer liggen omdat het daar koel en donker is. Ze kunnen daar in alle rust hun worteltjes laten uitlopen want hier komen de nieuwe aardappelen aan.
De geënte stammen met Shii-take liggen nu op een beschutte plaats in de schaduw. Bij lange droogte is het goed om met een gieter regenwater over de stammen te gieten.
Met dit weer gaat de Prei schieten. De smaak wordt minder en de gezondheidswaarden nemen af omdat de plant dit voor de productie van nageslacht gebruikt. De plant krijgt over een paar maanden op een stengel een mooie schermbloem en ziet er dan best mooi uit. Om die reden laten we een paar planten staan. De Prei die we geoogst hebben gaat de diepvries in.
Terwijl we genieten van de 'oude' groentes van vorig jaar, zoals de Prei, maar ook alles wat nog ingekuild ligt, werken we al aan de planten voor deze zomer.
Erwtjes, Peulen en Tuinbonen zaaien we voor in kleine potjes. Spijtig genoeg voor de duiven. De grond is vochtig (niet nat) en het plastic zorgt ervoor dat het vochtgehalte stabiel is. Als de plantjes uitlopen gaan we het plastic hoger zetten met behulp van stokjes.
Rechtsboven is ABC kruid ingezaaid, in de zomer lekkere maar zeer pittige bloempjes. Een klein beetje nachtvorst kan de plant niet hebben dus na de vorst de volle grond in.
De sneeuw rechts beneden is geen sneeuw maar zand. Hier zijn Paprika's, Pepers en Aubergines gezaaid in een verwarmd kweekbakje. Ze worden later in een grotere pot over geplant. Begin mei gaan ze de volle grond in. Tomaten kun je beter wat later zaaien want die groeien sneller.
De eerste percelen worden al met de Grelinette bewerkt. Veel beter dan met de spade. Dit is overigens geen woelvork. Een video kun je vinden onder de naam 'youtube grelinette in ecotuin keutenberg'.
De wormen, op de foto d'n dikke en d'n dunne, zijn zeer waardevolle dieren in een tuin. Ze zijn blij met de Grelinette want ze worden niet doorgehakt. De grond wordt opgetild en de wormen worden soms meegetild. Dat zal de lieve diertjes wel wat stress opleveren maar altijd beter dan doormidden gehakt. O ja, dat de twee helften van een doorgehakte worm kunnen door leven is onjuist. Ze hebben wel degelijk 'kop en kont', net zoals wij en bij ons werkt dat ook niet.
We hopen dat je weer een paar minuutjes plezier beleefd hebt. Tot de volgende week.
Terug naar het begin van de pagina.