Rabarber

Rheum rhabarbarum

Rabarber in je moestuin, maar ook in de siertuin is een aanwinst, een plant met veel bedekkend groen. In de winter overleven alleen de wortelstokken, de nieuwe 'frommelachtige' blaadjes komen tevoorschijn zodra de ergste kou voorbij is. Ze groeien uit tot grote bladeren die doorgaans horizontaal over de bodem hangen. De stevige stelen met hun rozerode kleur zitten voor een groot gedeelte verstopt. In het voorjaar komt verticaal een steel naar boven, vaak tot 1 meter lang waaraan witte bloemen (eetbaar) komen die later zaden (niet zaadvast) vormen. Hoewel deze bloemen de plant een mooier uiterlijk geven, worden ze weggehaald omdat ze een hoop energie opslokken.
Bij de eerste vorst gaat alles wat bovengronds zit dood, de donkerbruine resten van wat eens een bijzondere plant was, gaat naar de composthoop. Volgend voorjaar begint de cyclus opnieuw. Na enkele jaren is het goed om de rabarber een nieuwe plaats te geven, hoewel voldoende compost deze noodzaak kan uitstellen. Want rabarber heeft graag een vruchtbare vochthoudende bodem. Vermeerderen kan het makkelijkst door de plant voor de winter te splitsen. Graaf de plant uit en hak met een spade de plant zorgvuldig door.

Foto 1: Jonge plant met mooie stelen. Foto 2: volwassen plant met verwijderde stelen herstelt met kleinere stelen. Foto 3: De bladeren kun je gebruiken om de bodem te bedekken (houdt vocht vast, onderdrukt onkruid , je kunt er ook een bestrijdingsmiddel mee maken tegen bladluizen en rupsen. Het oxaalzuur in het blad is een insecticide (500 gram rabarberblad in een emmer 1 à 2 dagen laten staan). 
Met de bladeren (zijn niet eetbaar) kun je leuke kunstvoorwerpen maken. Een schaal met een prachtig rabarberblad motief bijvoorbeeld. Als je bladeren en stelen oogst, zorg dan dat je niet alles weg plukt. Pluk de buitenste stelen met bladeren door ze zijwaarts af te breken. Het hart kan dan verder doorgroeien. Vanaf 1 juli laat je de plant met rust. De rabarberplant kan dan voldoende herstellen.

Foto 1: Een mooi groot blad waar van alles mee te doen valt. Foto 2: een schaal gemaakt van vloeibaar klei, daarna gebakken en geglazuurd. Je kunt ook beton of kant en klare metselspecie gebruiken. Foto 3: Een herstelde plant in het najaar.
Terug naar de tafel, het eetbare van de plant, de stelen. Ze hebben een zoetzurige frisse smaak en kunnen zowel rauw als na verhitting, door bijvoorbeeld koken, gegeten worden. De zure smaak van rabarber is afkomstig van: citroen-, appel- en  oxaalzuur. Na 1 juli wordt het oxaalzuur (werkt ontkalkend) zo hoog dat je rabarber beter niet meer kunt eten, de plant moet dan toch herstellen. Het eenvoudigste gerecht is natuurlijk rabarbermoes. Een kwartiertje koken (doe op de bodem van de ketel een paar millimeter water) en vervolgens suiker (of stevia) naar smaak. Rabarbersiroop met een vleugje munt. Een rabarberkruimelvlaai (Limburgse rebarber grummelevlaoj), verschillende recepten staan op internet.  

Foto 1: basisingrediënten; rabarberstelen en munt. Foto 2: zelfgemaakte rabarber-munt-siroop. Foto 3: 'rebarber-grummele-vlaoj'.

Bijzonder smakelijk is rabarbermarmelade met de schil van sinaasappel (gebruik biologische sinaasappels want niet-biologische zitten vol chemicaliën en die zitten vooral in de schil). Raspt de schil van de sinaasappel of snij deze in heel kleine stukjes. Snij de rabarber ook in kleine stukken. Doe er suiker bij, wat citroensap en roer dit geheel. Breng het langzaam aan de kook, let in het begin erop dat het mengsel niet aankoekt op de bodem, dus regelmatig roeren. Als het een minuutje gekookt heeft, laat je het een dag staan. Breng het mengsel weer aan de kook en laat het 10 minuutjes zachtjes borrelend koken. Zo heet mogelijk in goed schoon gemaakte steriele potten. (Voorbeeld hoeveelheden: 1 kilo rabarber, 900 gram suiker, 4 sinaasappels, 4 eetlepels citroensap) Overigens kun je de gepelde sinaasappel opeten, sinaasappeljam van maken,,,, weggooien is zonde.... 
 

Foto: gekookte rabarber met enkele fijngemaakte zwarte bessen en gezoet met suiker als nagerecht.

Rabarber is een gezonde groente die eigenlijk als fruit gegeten of bewerkt wordt. Je kunt het mengen met verschillende andere zoete ingrediënten of kruiden zoals munt. Zoals hierboven beschreven is rabarber een uitstekend seizoensgebonden gerecht, maar het kan ook jaarrond gebruikt worden na conservering. Zo is rabarber limo in de winter ook heerlijk als warme drank en kun je de marmelade goed gebruiken als vulling in bladerdeeg.

Terug naar 'Ecotuin uitgelicht'.