December
Week 48:
Waar we het hele jaar voor gewerkt hebben daar kunnen we nu onze vruchten van plukken.
De appelen die we einde september bij 'ons om de hoek' in de Gronselerdel geplukt hebben liggen dus al meer dan 2 maanden in een oude keukenkast in de stalling buiten ons huis. Daar blijven ze tot februari liggen en zelfs dan zijn ze nog prima eetbaar. Regelmatig pakken we een paar appelen voor het maken van appelflappen, appelmoes of andere lekkernijen, maar ook gewoon geschild smaken ze 'als nieuw'.
In de kelder is de voorraad weer volledig aangevuld met verschillende soorten ingemaakte vruchten en gedroogde kruiden.
Ook zie je Chayotes liggen die we geoogst hebben en regelmatig eten,
De pronkbonen liggen in een stoffen zak op een droge plaats. We kregen het idee om eens te proberen er vegaburgers van de maken. Dat gaan we binnenkort uitproberen,,,, als we tijd hebben.
De lKlokkenpepers laten we een beetje indrogen. Ze zijn prima te eten in verschillende gerechten maar zullen ook als versiering dienen bij het zonnewendefeest.
De knofloken liggen in een mand te wachten op gebruik in adembenemende gerechten.
Ook de diepvries puilt uit. Vandaag hebben we een portie tuinbonen uit de diepvries gehaald en gegeten met eigen gemaakte vegaburgers. Vooraf hebben we soep van zoete aardappel gemaakt, uiteraard ook eigen kweek.
Een paar mooie zoete aardappels hebben we uitgezocht om voor het komende jaar nieuwe planten te kweken.
Dat geldt ook voor de Chayotes. Het is belangrijk dat we de groei een beetje afremmen want er komen bij sommige planten al groeiloten uiten dat is te vroeg want ze kunnen pas in mei naar buiten.
In de veranda staan de boomtomaten- en de meloenpeerplanten. De vruchten rijpen langzaam en de planten overleven hier zodat ze in mei van het volgend jaar weer naar buiten kunnen. Regelmatig maken we van meloenpeerstekken nieuwe planten. De boomtomaten gaan al lang mee, als we nieuwe willen maken dan doen we dan van de pitten in de vruchten.
De muskaat courgetten houden zich goed in de veranda, de maand december zullen ze nog goed te eten zijn, daarna worden ze sponzig en niet meer lekker.
De tomaten zijn nu in de kassen opgeruimd, de half rijpe hebben we in de veranda gelegd. Of we nog tomaatjes op een boterham met kaas kunnen eten is de vraag, we weten niet of ze nog echt rood kleuren, maar voor tomatensoep zijn ze altijd nog goed.
De 'citroentjes' van de Poncirius trifolia smaken in de thee prima. Ook als we een gerecht maken waarin een scheutje citroen nodig is, krijgt het sap van de vruchtjes.
Zo dat was het voor deze week. Het is Sinterklaasweekend en we geven elkaar een gezamenlijk cadeau: biologische fairtrade bonbons van Chocolaterie Visser, overigens geen familie.
Week 49:
Half december, laten we eens kijken wat er in de tuin nog allemaal groen is en wat we ervan op het bord kunnen gebruiken.
De eetbare siertuin aan de voorkant van het huis. In eerste instantie lijkt er maar weinig groen te zijn, maar dat valt mee.
De Braziliaanse guave blijft groen omdat de plant het in de hoge gebieden van de Andes gewend is. Er zitten nog vruchtjes aan en als je de schil ervan af snijdt, hebben ze een zacht 'geparfumeerde' smaak.
De Rozemarijn is bij ons een winterbloeier. De twee planten voor het huis staan er al zeker 15 jaar en en hebben geen last van winterkoude.
De Japanse wolmispel is in de winter het 'paradepaardje' met zijn volgroene tooi. Maar de vorst moet niet erger worden dan -10 want dan vallen de bladeren alsnog af. Door de matige zomer hebben we geen bloei gehad.
De Aardbeiboom heeft nog zijn bloempjes. Dat is ook in het mediterrane gebied maar daar zitten nu ook de vruchten (die op aardbeien lijken) aan. In januari zijn ze daar rijp, wij hebben er dit jaar geen.
De Laurier heeft nu bloemknoppen, het is de hopen dat ze dicht blijven want dn hebben we misschien in de lente leuke bloemen.
Het Citroenboompje, dat beschut ligt tussen een groene Berberishaag en de kas heeft kleine citroentjes, die laten we nog zitten. Op dit ogenblik gebruiken we de wilde Citroenen van de Poncirius trifolia, bijvoorbeeld in de thee.
De sierlijke moestuin heeft ook nog het nodige groen.
De Roomse kervel en Selder bijvoorbeeld. Fijne smaakmakers in de keuken. De krop van de Roodlof ziet er ondanks de nachtvorsten prima uit. De plant is dan wel niet groen, maar de kleur past goed bij ons.
In de oksels van de plant groeien de spruitjes nog langzaam door. Voor je ze eet moet er vorst over heen gegaan zijn. Dat is het geval geweest, maar we gaan ze toch pas in januari eten.
Op de tafel ligt het menu del dia: Courgette (koel en donker bewaard) en stengelselder voor de soep. Voor het hoofdgerecht hebben we verschillende groentes vers uit de tuin die we lichtjes bakken en dan in het pannenkoekenbeslag gaan. In een gesloten kast in de fietsenstalling liggen de appels te rusten en daar eten we weer een paar van als nagerecht.
Het voedselbos heeft ook nog verschillende groene elementen. De volgende planten hebben nog veel groen: Olijfwilg, Jeneverbes mannelijke en vrouwelijke, Fazantenbes, Pijnboom en Kardoen.
Midden boven; aanplant verschillende bessenstruiken. Midden onder; verschillende kruisbessen verplant.
Het oud- en nieuwjaarsfeest komt er aan. Voor de Germanen was het de terugkeer van het licht, want stel je voor dat dit niet zou gebeuren, maar elk jaar rond oud en nieuw merkte men dat de dagen weer langer werden en het licht terug keerde. Voor Bijbelvaste medeburgers is de geboorte van Christus die voor het licht onder de mensen zorgde. We zitten in de Advent, wat zo'n beetje betekent 'Op Komst', de tijd voor de komst van Christus. Oftewel voor de Germanen de tijd voordat de zon weer terug zal keren.
Je huis een beetje mooi opkalefateren is natuurlijk wel leuk, temeer omdat je juist deze tijd vaker in huis blijft. Veel van de versieringen vinden we in de natuur. Dit jaar zagen we een paar mooie kerstversieringen bij 'Brocante de Veranda' in Spaubeek.
Natuurlijk maken we ook een leuke sfeer in de B&B want we krijgen bezoekers.
Nog een paar blogs tot het einde van het jaar want dan stoppen we er mee. Of we volgend jaar ook weer iets gaan doen? We weten het nog niet, maar in ieder geval niet meer het zelfde.
Week 50:
Een week voor kerstmis, eigenlijk niks in de tuin te doen. Dus maar eens kijken wat we in de veranda hebben liggen dat we kunnen eten.
Zo hangen er nog de nodige meloenperen aan de struik die in een grote pot in de veranda staat, beschermd tegen de vorst. Zo nu en dan kunnen we rijpe vruchten plukken. Ze zijn rijp wanneer ze geel gaan kleuren zoals links beneden. Wanneer ze te vroeg worden gegeten smaken ze naar komkommer. De smaak van rijpe pepino's zijn voortreffelijk zoet en sappig, een fijn nagerecht.
Verschillende paprika's liggen in de veranda op een tafel, ze zijn deze week in de kas geplukt omdat en vorst wordt voorspeld in de nacht. De zwarte vruchten zijn bruine chocoladepaprika's. Daarnaast liggen ronde en lange paprika's, zoet en pittig. Ze zullen niet meer rood of geel kleuren, maar smaken doen ze nog wel.
Van B&B gasten kregen we Crocosmia Lucifer knollen. De bollen zijn niet te eten, maar ze zijn verschrikkelijk mooi: smalle groene bladeren met in de zomer rode bloemen die als een vuurpijl uit de plant schieten. We willen ze aan de randen van onze tuinen planten om de tuin nog wat meer kleur te geven. We hebben erg veel bollen gekregen dus......
Ook bij ons valt er niet aan te ontkomen: kerstversiering,
Zoals gebruikelijk in de kerstboompjes producten uit eigen tuin of uit het bos. Mos hebben we van dode stronken afgeschraapt, Klimop 'van het huis', Huls met rode bessen hebben we in de tuin, evenals de Klokkenpepers die we wel voor de eerste vorst uit de tuin hebben gehaald.
Week 51:
Terwijl het noorden van Nederland - 10 graden scoort, blijft het in Zuid-Limburg bij een licht nachtvorstje. De dagen voor kerst is dankzij de nachtvorst en de vochtige lucht toch nog een beetje wit.
Wat je ziet is geen sneeuw maar rijpaanslag. Niet minder mooi als sneeuw omdat de contrasten tussen wit en groen-bruine kleuren tot zijn recht komen.
Een verlate Ananaskers en het citroenboompje dat beschut achter de kas staat in de eetbare siertuin aan de voorkant vinden dit beetje winter nog niet zo erg.
In de sierlijke moestuin hebben de wintergroenten ook een mooi laagje rijp op hun bladeren en stengels; Toscaanse kool, winterprei, roodlof, snijbiet, Serifon (Grün im Schnee).
Het is tijd om kerstwerkzaamheden in de warme keuken te gaan ondernemen.
Er gaat toch niks boven zelf gemaakte wafels. We hebben jaren geleden op een Velt-bijeenkomst een recept gekregen en dat gebruiken we ieder jaar. Het mooie is dat deze wafels, naast bijzonder lekker ook, vrijwel helemaal biologisch zijn. Een mooie gedachte voor kerst om niet alleen aan de medemens te denken maar ook aan de aarde waarvan we leven. Elke gram minder pesticide op het land is winst voor insecten, vogels en andere dieren maar ook voor het grondwater en natuurlijk onze gezondheid. Het is immers geen nieuws dat pesticiden opgeslagen worden in je lichaam en op den duur een negatieve invloed heeft op het lichaam en de weerbaarheid tegen ziektes.
Een kilo bio-meel, 10 bio-eieren, 40 cl. bio-koffiemelk (2 flesjes), 250 gram bio-roomboter (gesmolten), 20 cl bio-zonnebloemolie en 750 gram bio-fairtrade-suiker. Daarnaast 10 zakjes vanillesuiker en 2 zakjes bakpoeder (natriumbicarbonaat oftewel maagzout) voor het rijzen.
Roer de droge en natte stoffen apart goed door elkaar. Vervolgens samen mengen en ongeveer 5 minuten stevig mixen. De substantie moet, als je het op een eetlepel legt juist wel of juist niet ervan af lopen. Te nat, dan wat meel toevoegen, te droog, dan wat melk toevoegen.
Laat dit een uurtje staan en vervolgens nog kort en krachtig roeren. De elektrische wafelmaker goed heet laten worden op de laagste stand. Dit voorkomt dat het bakproces te heet is en dat is niet goed voor de roomboter. Met mijn 'reverse' wafelmaker 1 minuut bakken vervolgens omkeren en nog 1 minuut bakken levert het beste resultaat op.
Direct, na het uitleggen op een bord, poedersuiker erop strooien, dan trekt dat een beetje in de nog vochtige wafel en dat smaakt fijn. Wij maken zelf poedersuiker, dan kun je dat ook bio hebben en het is nog veel goedkoper ook. Doe ongeveer 250 gram bio-suiker in een keukenmachine en mix ongeveer 30 seconden. Misschien even met een lepel de suiker in de machine omroeren. Dat is alles. Met een staafmixer lukt het ook, maar dan moet je in een smalle kom wat minder suiker nemen en vooral ervoor zorgen dat je de kom aan de bovenkant afsluit want het kan nogal stoffen.
Voor volkoren wafels twee (of meer) eetlepels bio-zemelen toevoegen.
Wij maken altijd een portie met en zonder rozijnen. Om te voorkomen dat ze tijdens het bakproces zwart en hard worden, dus minder lekker, leggen we de rozijnen een uurtje in zoete wijn of, erger nog, bessenjenever. De rozijnen goed laten uitlekken en ze kunnen vlak voor het laatste roerproces toegevoegd worden. De zoete wijn of bessenjenever kan tijdens het bakproces door de producent van de wafels genuttigd worden, dit geeft een vrolijke tint aan het werk.
Volgende week de allerlaatste blog. Of, en zo ja, wat we komend jaar gaan doen weten we nog niet. De laatste blog komt uit op oudjaars- of nieuwjaarsdag.
Nogmaals fijne meditatieve dagen gewenst.
Week 52:
De laatste blog van het jaar 2021, op de eerste dag van het nieuwe jaar 2022. Overigens, onze allerlaatste blog. na een jaar stoppen we er mee. We begonnen vorig jaar midden in de winter met een doorkijk naar het voorjaar.
Zo hebben we jullie een heel jaar lang meegenomen in onze vier tuinen, eetbare siertuin, sierlijke moestuin, kruidenveld en het voedselbosje. Daarbij veel permacultuur-elementen want eenkennig zijn we nooit geweest op twee zaken na: geen pesticiden en geen kunstmest. Voorwaarden voor gezond voedsel en minstens z0 belangrijk een gezonde bodem.
Nu de laatste tuinblog en dan is de cirkel rond.
Ook nu weer een doorkijkje naar het voorjaar in de winter.
Planten staan in de winter niet helemaal stil. Ondergronds zijn ze actief bezig met voorbereidingen voor de lente. De Kornoelje maakt in de winter dikke bloemknoppen die, als het weer een beetje meezit, in februari al tot bloei komen.
Er zijn ook altijd van die bloempjes die je het hele jaar door kunt bewonderen: IJsbloempje, ze heten in de volksmond niet voor niets zo, kun je ook in de winter bewonderen.
Honingbes is een echte winterbloeier. Hoe deze struik tot bevruchting komt weten we niet, waarschijnlijk is het zelfbestuiving in de bloem. De eetbare bessen zitten vanaf mei aan de struik en dat weten de vogels ook....
Deze Brocoli is tweejarig. In het najaar geplant, groeit deze plant door tot het volgend voorjaar en dan komen de brocoliroosjes . De plant staat in de koude kas.
Vrijwel altijd zien we in december al de kopjes van het Sneeuwklokje boven de grond komen. Met het warme weer van deze tijd zullen binnen een paar dagen de eerste bloemen al zichtbaat zijn. Vermoedelijk zullen in stedelijke gebieden al sneeuwklokjes bloeien.
Ook in de vijvers beginen planten al uit te lopen. Als het straks gaat vriezen stoppen ze ermee en daarna gaat de groei gewoon weer verder.
De Hemelsleutel kan ook niet wachten op het voorjaar en gebruikt elke warme dag om alvast wat bladstengels met bladknoppen te produceren.
De Olijfwilg heeft in de vroege herfst gebloeid en er zitten nu kleine onrijpe vruchtjes aan. Afwachten 'wat het zich zal gaan geven' in het voorjaar.
De Smeerwortel zit ook niet stil in de winter. We hebben twee soorten, de inlandse met paars-roze bloemen en de hele mooie Siberise met fel blauwe bloemen.
De Mexicaanse meidoorn, een plant van de hogere vlaktes en wel wat nachtvorst gewend, heeft nu rode bladknoppen. Helaas nog maar twee vruchtjes gehad die wel heel erg lekker waren. Hopelijk komend jaar meer.
Veel mensen denken dat de planten in de winter in volle rust zijn. Maar als je goed kijkt zie je dus dat dat heel veel planten in de winter helemaal niet stil zitten en zich intensief voorbereiden op het nieuwe groei- en bloeiseizoen.
De Look is ook altijd erg vroeg actief.
De Oerprei, waarschijnlijk zijn onze preisoorten hiervan afgeleid, zet je een keer in de grond en vermeerderd zich snel. Je kunt dan altijd een deel oogsten, de planten die blijven staan lopen in de winter alweer opnieuw uit.
Dat geldt eigenlijk voor alle looksoorten: Knoflookbieslook, een bieslooksoort die erg naar knoflook smaakt; de echte knoflook die altijd al in oktober de grond in gaat; de Olifantenknoflook, een grote knoflookachtige, die eigenlijk nooit helemaal uit de grond gaat want een deel laten we gewoon zitten om te genieten van de bloei.
De cirkel is rond. We vinden het fijn dat zo veel mensen onze blog gevolg hebben. Hopenlijk hebben jullie er iets aan gehad en heeft het jullie gestimuleerd om ook te tuinieren want err is zo veel oois te zien en te eten.
Als je dat dan ook doet op een manier waarbij je niet alleen een gezonde voeding produceert maar ook nog eens de leefomgeving in takt laat dan maak je ons erg gelukkig.
Peter en Wilma en wensen alle volgers een heel fijn 2022 en wellicht komen we elkaar weer eens tegen.